Giải mã hormon dopamine - Sống cân bằng trong thời đại đầy cám giỗ

Giải mã hormone dopamine – Sống cân bằng trong thời đại đầy cám giỗ

a. Trả giá bởi chính hormone dopamine gây ra

Mọi lạc thú đều phải trả giá, bởi nỗi đau diễn ra sau đó sẽ kéo dài và đau đớn hơn so với chính lạc thú ấy

moi-lac-thu-deu-phai-tra-gia-boi-noi-dau-dien-ra-sau-do-se-keo-dai-va-dau-don-hon-so-voi-chinh-lac-thu-ay

“Tất cả chúng ta đều đang chạy trốn nỗi đau. Một số uống thuốc. Một số nằm dài trên sô-pha xem Netflix. Một số đọc tiểu thuyết tình cảm.”

“Tất cả chúng ta đều đang chạy trốn nỗi đau. Một số uống thuốc. Một số nằm dài trên sô-pha xem Netflix. Một số đọc tiểu thuyết tình cảm. Chúng ta gần như làm mọi cách để đánh lạc hướng bản thân. Thế nhưng, toàn bộ nỗ lực né tránh đó dường như chỉ càng khiến cho nỗi đau trở nên tồi tệ hơn…

Tại sao trong một thời đại tự do, sung túc, tiến bộ công nghệ và y học chưa từng có như vậy, chúng ta lại có vẻ bất hạnh và chịu nhiều đau đớn hơn? Lý do khiến tất cả chúng ta đều đau khổ có lẽ bởi vì chúng ta đang làm việc quá chăm chỉ để trốn tránh đau khổ.”(Trích đoạn sách)

Xem ngay: 5 cách luyện tập não bộ để cảm thấy hạnh phúc

Có không ít lần mình đọc được những tâm sự của các bạn trẻ về sự buông thả của bản thân, rằng không biết từ lúc nào mà việc tập trung suy nghĩ để làm một việc gì đó lại trở nên khó khăn đến thế. Việc nghiện tiêu thụ những nội dung ngắn mang tính giải trí trên Facebook, Instagram, YouTube, TikTok dần khiến các bạn trở nên xao nhãng và thiếu kiên nhẫn hơn. Đang ngồi học bài hay làm việc một chút thì lại chán chường, ngáp ngắn ngáp dài, thế là lại cầm điện thoại lên lướt lướt rồi chìm ngập trong dòng newsfeed bất tận hàng giờ liên tục. Ai cũng biết chuyện này bất ổn, nhưng lạ lùng thay nó vẫn cứ diễn ra và lặp đi lặp lại hằng ngày trên diện rộng.

Có một cơ chế giải thích cho điều này dựa trên cán cân lạc thú – nỗi đau, một mô hình mới nổi trong lĩnh vực khoa học thần kinh. Hãy hình dung trong não bạn có một cán cân với hai đầu, một bên là lạc thú (hay khoái lạc) và bên còn lại là nỗi đau. Cái khoảnh khắc bạn cảm thấy buồn chán khi đang ngồi học bài hay làm việc đó là khi cán cân trong não đang nghiêng về phía nỗi đau, và bạn sẽ có xu hướng tìm kiếm những thứ kích hoạt dopamine như lướt Facebook hay xem TikTok để cán cân nghiêng về phía lạc thú và trở về trạng thái cân bằng.

Các nhà khoa học sử dụng dopamine như một loại tiền tệ chung để đo khả năng gây nghiện của mọi trải nghiệm. Càng nhiều dopamine trên đường dẫn truyền củng cố của não, khả năng gây nghiện càng cao. Hành vi kích hoạt dopamine có thể là hút thuốc lá, uống rượu bia, chơi ma túy, mua sắm, lướt mạng xã hội, xem phim khiêu dâm, thủ dâm, làm tình,… Bên cạnh việc phát hiện ra dopamine, một trong những phát hiện khoa học thần kinh đáng chú ý nhất trong thế kỷ vừa qua chính là việc bộ não xử lý lạc thú và nỗi đau tại cùng một vị trí. Hơn nữa, lạc thú và nỗi đau có vai trò như hai phía đối lập của một cán cân.

Đọc ngay: Đây là những gì mà yêu đương gây ra cho bộ não

Trong lối sống hiện đại, chúng ta gần như đánh mất khả năng chịu đựng những cảm giác khó chịu dù nhỏ và liên tục chạy trốn nỗi đau. Smartphone là một loại kim tiêm thời hiện đại cung cấp hàm lượng dopamine 24/7 cho một thế hệ hầu như chỉ sống trên mạng. Hãy nghĩ về cảm giác kích thích và hưng phấn tột độ khi bạn săn sale trên mạng, khi bạn lướt qua vô vàn clip TikTok hay bức ảnh Instagram mà không biết mệt,… Chúng ta liên tục để bản thân chơi bập bênh trong hai thái cực của lạc thú và nỗi đau. Khi cán cân cứ nghiêng qua nghiêng lại thường xuyên, chúng ta sẽ có xu hướng tái nghiện và lặp lại hành vi thỏa mãn khoái lạc của mình. Và hãy nhớ một điều rằng: “MỌI LẠC THÚ ĐỀU PHẢI TRẢ GIÁ, BỞI NỖI ĐAU DIỄN RA SAU ĐÓ SẼ KÉO DÀI VÀ ĐAU ĐỚN HƠN SO VỚI CHÍNH LẠC THÚ ẤY”.

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về dopamine và cán cân này, tất cả sẽ có trong cuốn sách Giải mã hormone dopamine do Saigon Books phát hành, qua bản dịch của dịch giả Lâm Đặng Cam Thảo. Dựa trên những câu chuyện có thật về bệnh nhân của giáo sư Anna Lembke, cuốn sách là sự kết hợp giữa khoa học ham muốn và hiểu biết từ kinh nghiệm phục hồi của chính người trong cuộc để giúp chúng ta đạt đến trạng thái cân bằng tốt hơn, lành mạnh hơn giữa lạc thú và nỗi đau. Độc giả sẽ lần lượt được gặp gỡ từ anh chàng Jacob nghiện tự sướng tới mức chế tạo ra một chiếc máy để thỏa mãn nhu cầu, chàng sinh viên David nghiện đủ thứ thuốc an thần và mỗi ngày phải nốc hàng tá thuốc mới tỉnh táo, cho tới cô bé Delilah mê hút thuốc lá điện tử vì rối loạn lo âu, v.v.

Giải mã hormone dopamine
Giải mã hormone dopamine

Duyên dáng, sinh động, hấp dẫn, rất đời thường là những tính từ của mình dành cho Giải mã hormone dopamine. Dù đây là một cuốn sách khoa học do một nhà khoa học hàng đầu về thần kinh và tâm thần viết, nhưng nó không hề khô khan mà ngược lại đọc còn rất cuốn, và bất cứ độc giả nào cũng có thể nhìn thấy chính bản thân mình qua các bệnh nhân của tác giả. Có một câu mà cả dịch giả và mình đều thích trong sách: “Người nghiện nặng là những nhà tiên tri đương thời bị bỏ mặc bởi vì họ phơi bày cho chúng ta thấy con người thật của mình” (nhà triết học kiêm thần học Kent Dunnington).

Thông qua những người nghiện và thói nghiện ngập dopamine trong thời đại số, chúng ta càng thấy rõ hơn tương lai mà cả xã hội này đang dần tiến đến. Hiểu biết về dopamine và cán cân lạc thú – nỗi đau cũng là phương cách để chúng ta có thể sống cân bằng trong một thời đại đầy cám dỗ.

b. Tiền tệ hormone dopamine

Các nhà khoa học sử dụng dopamine như một loại tiền tệ chung để ĐO KHẢ NĂNG GÂY NGHIỆN CỦA MỌI TRẢI NGHIỆM.

Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh tự nhiên trong cơ thể con người và động vật. Nó được sản xuất trong não bộ và tham gia vào việc truyền tải các tín hiệu giữa các tế bào thần kinh. Dopamine có vai trò quan trọng trong nhiều chức năng thần kinh như cảm xúc, học tập, tập trung và quyết định.

Ngoài ra, dopamine còn được gọi là hormone hạnh phúc bởi vì nó có khả năng kích thích các vùng não liên quan đến hưởng thụ, đem lại cảm giác vui vẻ và hạnh phúc. Nếu mức độ dopamine trong cơ thể quá cao hoặc quá thấp, có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe và tâm lý khác nhau. Ví dụ, thiếu dopamine có thể dẫn đến bệnh Parkinson, trong khi sử dụng quá mức dopamine có thể gây nghiện và gây ra các vấn đề tâm lý như rối loạn cảm xúc và mất ngủ. Tất cả những mặt tác động tích cực và tiêu cực của dopamine đều sẽ được trình bày chi tiết trong quyển sách Giải mã hormone dopamine (nguyên tác: Dopamine Nation – Finding Balance in The Age of Indulgence)

Quyển sách Giải mã hormone dopamine này nói về các chủ đề xoay quanh “lạc thú”. Nó cũng nói về nỗi đau. Nhưng trên hết, nó nói về mối quan hệ giữa lạc thú và nỗi đau, cũng như tầm quan trọng của việc hiểu được mối quan hệ đó để sống một cuộc đời đúng nghĩa.

Tìm hiểu thêm: Dopamine trong Tình yêu và Công việc

Các nhà khoa học sử dụng dopamine như một loại tiền tệ chung để ĐO KHẢ NĂNG GÂY NGHIỆN CỦA MỌI TRẢI NGHIỆM. Càng nhiều dopamine trên đường dẫn truyền củng cố của não, khả năng gây nghiện càng cao.

Bên cạnh việc phát hiện dopamine, một trong những phát hiện khoa học thần kinh đáng chú ý nhất trong thế kỷ vừa qua chính là việc bộ não xử lý lạc thú và nỗi đau tại cùng một vị trí. Hơn nữa, lạc thú và nỗi đau có vai trò như hai phía đối lập của một cán cân.

Ai trong chúng ta cũng đều trải qua khoảnh khắc muốn ăn thêm một thanh sô-cô-la, hay muốn một cuốn sách, một bộ phim hoặc một trò chơi thú vị nào đó kéo dài mãi mãi. Khoảnh khắc mong muốn đó là khi cán cân lạc thú-nỗi đau trong não đang nghiêng về phía nỗi đau.

Đọc ngay: 7 Ways To Use Emotion To Drive Conversions

Mục đích của cuốn sách là giải mã khoa học thần kinh của cơ chế khen thưởng, từ đó cho phép chúng ta đạt đến trạng thái cân bằng tốt hơn, lành mạnh hơn giữa lạc thú và nỗi đau.

Nhưng khoa học thần kinh là chưa đủ. Chúng ta còn cần đến kinh nghiệm sống của con người. Còn ai có thể chỉ cho chúng ta cách vượt qua thói nghiện ngập đó giỏi hơn những đối tượng dễ tổn thương nhất: người nghiện.

Cuốn sách này dựa trên những câu chuyện có thật về bệnh nhân của tôi – những người lỡ sa vào con đường nghiện ngập và đang tìm cách thoát ra. Họ cho phép tôi kể câu chuyện của họ để những hiểu biết từ trải nghiệm thực tế của họ có thể giúp ích cho bạn, như nó đã giúp ích cho tôi. Một số câu chuyện có thể gây sốc, nhưng đối với tôi, chúng chỉ là phiên bản cực đoan của những gì chúng ta có thể làm.

Như nhà triết học kiêm thần học Kent Dunnington đã viết: “Người nghiện nặng là những nhà tiên tri đương thời bị bỏ mặc bởi vì họ phơi bày cho chúng ta thấy con người thật của mình”.

Cho dù đó là nghiện ma túy hay mua sắm, nghiện thị d.âm hay hút thuốc lá điện tử, nghiện các bài đăng trên mạng xã hội hay trên tờ The Washington Post, tất cả chúng ta đều tham gia vào những hành vi khiến bản thân cảm thấy hối hận hoặc thậm chí ước rằng mình đã không can dự. Cuốn sách này cung cấp những giải pháp thiết thực để kiểm soát tình trạng tiêu thụ quá mức trong một thế giới mà tiêu dùng đã trở thành động lực ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của đời sống.

Nói tóm lại, bí quyết để có được một cuộc sống cân bằng là kết hợp khoa học ham muốn với sự hiểu biết từ kinh nghiệm phục hồi của chính những người trong cuộc.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *